Gdy w 2004 roku Powiat Konecki stał się właścicielem zespołu zakładu przemysłowego w Maleńcu, rozpoczął się mozolny proces zabezpieczania i odtwarzania tego unikalnego w skali europejskiej zabytku techniki. Prowadzone działania były kontynuacją prac, jakie przy obiekcie w latach 1970-2013 realizowali pracownicy i studenci Politechniki Śląskiej w Katowicach. W 2015 roku rozpoczęto przygotowania do realizacji szeregu specjalistycznych robót budowlanych i prac rewaloryzacyjnych, których celem było m.in. zabezpieczenie zabytkowej zabudowy poprzemysłowej, w tym układu hydroenergetycznego oraz jego dostosowanie do funkcji turystycznej; a także zabezpieczenie zabytkowego ciągu technologicznego oraz jego dostosowanie do funkcji turystycznej.
Dzięki pozyskanym środkom finansowym z programu RPO WŚ oraz dotacji celowej udzielonej przez Powiat Konecki przystąpiono do realizacji projektu pn. „Utworzenie Centrum Starych Technologii Metalurgicznych i Hydroenergetycznych przy Zabytkowym Zakładzie Hutniczym w Maleńcu poprzez rewaloryzację, udostępnienie i wykorzystanie zasobów kulturowych zabytkowego zespołu zakładu przemysłowego w działalności edukacyjnej, kulturalnej i turystycznej”. Celem przedsięwzięcia było nadanie nowych funkcji użytkowych temu unikalnemu zabytkowi techniki. W minioną sobotę 30 listopada br. podsumowano efekty zrealizowanych działań, w ramach których zabezpieczono i odtworzono następujące elementy zabytkowej zabudowy poprzemysłowej: koryto południowe, konstrukcję nośną dużego koła wodnego, fragment muru oporowego przy korycie południowym, mostki drewniane (2 szt.), koryto północne (odcinek przechodzący przez halę gwoździarni), mur oporowy przy korycie północnym (odcinek przechodzący przez halę gwoździarni), konstrukcję nośną małego koła wodnego, elementy konstrukcyjne hali walcowni i hali gwoździarni, konstrukcję nośną układu napędowego walcarki, fundamenty północnej ściany hali gwoździarni i zabudowy silnika elektrycznego, wewnętrzną instalację elektryczną. W ramach prowadzonych prac przeprowadzono również szereg prac rewaloryzacyjnych przy zabytkowych urządzeniach i maszynach poprzemysłowych oraz zakupiono niezbędne wyposażenie umożliwiające rozwój usług edukacyjnych i turystycznych (metaloplastyka, kowalstwo artystyczne).
Realizowane w ramach projektu działania były komplementarne z innymi projektami i przedsięwzięciami, prowadzonymi przez Zabytkowy Zakład Hutniczy w Maleńcu w latach 2015-2019. Pozwoliły one na wypracowanie kompletnych pakietów usług turystycznych i edukacyjnych, których realizacja rozpocznie się w sezonie turystycznym 2020, przy udziale regionalnych podmiotów działających w sektorze turystyki, rekreacji i hotelarstwa.
Opracowanie: Maciej Chłopek