Te słowa gen. Władysława Andersa okazały się prorocze. Sukces żołnierzy II Korpusu Polskiego okupiony wielkimi stratami otworzył w maju 1944 roku aliantom drogę do Rzymu. Mija właśnie 77 lat od chwili, gdy nad ruinami klasztoru Monte Cassino załopotała biało czerwona flaga. W nocy z 17 na 18 maja 1944 roku powstała, znana każdemu Polakowi pieśń wojskowa, sławiąca bohaterstwo i poświęcenie żołnierzy gen. Andersa. Słowa Feliksa Konarskiego (znanego pod ps. artystycznym „Ref-Ren”) w sposób niezwykle sugestywny i emocjonalny opisują te trudne chwile, a napisana zaledwie w kilka godzin wspaniała muzyka autorstwa Alfreda Schütza, wzrusza do dziś serca słuchaczy.
Polacy na tym górskim odcinku obrony natrafili na niezwykle trudnego przeciwnika - doborowe odziały niemieckich strzelców spadochronowych. Trzy wcześniejsze próby przełamania linii obrony przez wojska aliantów zakończyły się niepowodzeniem. Czwarty atak, dzięki niezwykłej ofiarności i zawziętości Polaków, zmusił 18 maja do odwrotu niemieckie oddziały, które już wiedziały z kim tym razem przyszło się im zmagać. Czerwone maki nadal kwitną na wzgórzach Monte Cassino, a pomnik na cmentarzu i bielące się we włoskim słońcu tablice przypominają tych, dla których tego pamiętnego maja 1944 roku „…od śmierci silniejszy był gniew”. Wśród żołnierzy pełniących w tym miejscu po dziś dzień „wieczną wartę”, znalazło się również wielu mieszkańców naszego powiatu.
Bardziej szczegółowe informacje dotyczące postaci gen. Władysław Andersa i II Korpusu Polskiego na Zachodzie przedstawiają starannie przygotowane opracowania IPN dołączone do naszego materiału.
Adam Kubka